Izran van toen is gewijd aan traditionele izran uit de Rif, de korte gedichten waarin Riffijnen hun hart uitstorten, vooral de vrouwen dan. De meeste gaan over de liefde en worden met name gezongen tijdens bruiloftsfeesten. In oude tijden konden ze een boodschap aan de geliefde bevatten die tegelijkertijd bestemd was voor de hele gemeenschap. Tegen het eind van de twintigste eeuw verdwijnt dit gebruik, het eerst in de steden. De izran worden dan niet meer voor een gemengd publiek gezongen maar alleen tijdens vrouwenfeesten of door ingehuurde muzikanten.

Je kunt op deze site terecht als je een toepasselijke izri zoekt, maar ook als je meer wilt weten over ontwikkelingen in de Riffijnse poëzie en cultuur of als je geïnteresseerd bent in orale literatuur. Daarnaast kan de site een startpunt zijn voor verder onderzoek.

Teksten

Izran van toen bevat 257 izran die tussen 1910 en 1970 zijn genoteerd door westerse onderzoekers. Deze zijn alle opgenomen in de index en voor een groot deel ook in thematische hoofdstukken rechts van de index. Verder bevat de site achtergrondverhalen, analyses en recensies die mede refereren aan een stuk of 60 izran die na 2000 zijn gepubliceerd, meestal door Marokkaanse onderzoekers.

De twintigste-eeuwse onderzoekers hanteren vele verschillende transcripties van het Riffijns. Deze heb ik omgezet naar het Latijnse Amazigh alfabet. Er zitten wel veel fouten in, omdat de meeste oude transcripties ofwel veel te fijnmazig zijn, ofwel veel te grof. De latere transcripties zitten dichtbij het Amazigh alfabet.

De teksten komen uit een groot deel van de Rif. Van west naar oost langs de riba van de Middellandse Zee gaat het vooral om gedichten van: de Ibuquyyen, Ait Waryaghar, Igzennayen, Temsaman, Ait Uric, Guelaya en Ait Iznassen.

Izran van toen is gestart in september 2017. Meer informatie over de site, de literatuur, de transcriptie en het Amazigh alfabet in het hoofdstuk Verantwoording. Contact kan via het mailformulier. Ik houd me aanbevolen voor commentaar.

Najib Nesrani

Print-vriendelijke versie en PDF-download