Verboden liefde (M)

 

De gedichten van de imdyazen (beroepsmuzikanten) die Hart in de jaren vijftig heeft verzameld, gaan vaak over vriendinnetjes en staan, volgens Joseph&Joseph, bol van de seksuele toespelingen. Ze zijn echter niet gericht op een specifieke vrouw en gaan niet over een specifieke situatie. De volgende uit het begin van de twintigste eeuw waarschijnlijk wel. Ook deze izran werden gezongen door beroepsmuzikanten, maar ze werden in opdracht gemaakt, aangepast of vertolkt.

 

18. Biarnay 1917,  p.337. Temsamane.

Aa Yamna-inu, Rebbi ua dayi tggid
Aa Yamna-inu, D-azdad am ufiɣaa
Aa Yamna-inu, Ad-itari x-ssuaa
Aa Yamna-inu, Wa itjji rataa

O mijn Yamna, Ik smeek je maak me niet
O mijn Yamna, Schriel als een slang
O mijn Yamna, Die tegen een muur op kruipt
O mijn Yamna, Zonder een spoor achter te laten.

Biarnay:
Er is een man aan het woord maar volgens Biarnay werd het lied vaak gezongen door vrouwen. Hij ziet het als een uiting van liefdesverdriet, maar volgens mij gaat het ook over stiekeme afspraakjes.

 

19. Biarnay 1917, p.337. Temsamane.

Aa Yamna-inu, Uguix aman aman
Aa Yamna-inu, Ɛ-tanut n-arman.
Aa Yamna-inu, Kkseɣ-d c-n-jcten
Aa Yamna-inu, Ḥayix ẓais imzran.

Aa Yamna-inu, Zaɣnt-ia xax-nnes.
Aa Yamna-inu, Iḥṭa d zguxxam
Aa Yamna-inu, Inna-ii-d: ccaḥ! ccaḥ!
Aa Yamna-inu, Aha! Ya xuan!

Aa Yamna-inu, Ḥaca ẓi buε hd-llah.
Aa Yamna-inu, Ma-idja nec d-axuan.
Aa Yamna-inu, Wa-ccix ḥta jjiunex.
Aa Yamna-inu, Wa aarix ε-uḍran.

Aa Yamna-inu, Kkseɣ-d ɣa ca n-icten
Aa Yamna-inu, Ḥayix ẓais imjran.

 

O mijn Yamna, Ik heb de stroom gevolgd
O mijn Yamna, Tot de bron van de granaatbomen.
O mijn Yamna, Ik heb een granaatappel geplukt
O mijn Yamna, Om mijn honger te stillen.

O mijn Yamna, Haar meester waakte over haar.
O mijn Yamna, Vanuit de kamer
O mijn Yamna, Schreeuwde hij me toe: koest! koest!
O mijn Yamna, Houd de dief!

O mijn Yamna, God beware me voor deze schande.
O mijn Yamna, Dat ík een dief zou zijn!
O mijn Yamna, Ik heb mijn buik niet volgegeten.
O mijn Yamna, Ik heb ze niet meegenomen op mijn rug.

O mijn Yamna, Ik heb er maar eentje geplukt
O mijn Yamna, Om mijn honger te stillen.

Biarnay:
De granaatappel staat voor de vrouw, die in de gaten gehouden wordt door haar jaloerse man. De minnaar verdedigt zich door te zeggen dat hij haar maar één keer ontmoet heeft en dat zijn verlangens nu bevredigd zijn.

[Volgens mij ziet Biarnay volledig voorbij aan de spottende toon in het gedicht. Er is echt wel wat meer gebeurd dan één haastig gesprekje, daar bij die bron.]

 

14. Biarnay 1917, p.333. Temsamane.

Away-ya nua, nuaa-n-cfiras ij-d-arman!
Aywa-ya zri iṣfan, uikid-ec ε-ixḍan,
Amen ixda xen-naεman ttmannat x-idmaan.
Xaci Aḥmuc tiṭṭauin tixrcanin. Uaia sus n-ixsan
Mames ε-ggex I-wueṛ-a icem iεdan?

O bloesem, o bloesem van kweepeer en granaatappel!
O zuivere schoonheid, men zal mij niet meer van je scheiden,
Zoals men de klaprozen en windes op de berghellingen niet kan scheiden.
Tante Hamouch met de zwarte ogen, de wormen vreten aan mijn botten.
Wat te doen voor dit hart waar jij niets van wilt weten?

Biarnay:
Dit gedicht is geschreven voor een jongeman die verliefd is op een getrouwde vrouw, Hamouch, maar zij wil niets van hem weten. Hij spreekt haar aan als xasi: tante (van moederskant), wat erop duidt dat ze getrouwd is.
In zijn eerste publicatie van dit gedicht (1915) merkt Biarnay op dat het weinig discreet is om de vrouw bij naam te noemen en zo slachtoffer van roddel te maken; hij meent dat dit bedoeld is om de jaloezie van haar man aan te wakkeren en zo een crisis in het huwelijk te veroorzaken.

[De klaprozen en windes zijn een ijzersterk beeld voor verbondenheid, maar om het te begrijpen moet je wel een beetje tuinieren zoals ik, of een boer zijn zoals de Riffijnen. Als je een winde uittrekt, trek je ook een aantal klaprozen mee; en als je een klaproos uittrekt, trek je ook windes mee omhoog.]

 

88. Renisio 1932, p.201. Ait Iznassen.

Mer essineɣ ateufid adaseɣ daxuwan
Ad ekkaɣ tazeqqa ad edjaɣ leḥyuḍ bnan.

Als ik wist dat je je belofte zou houden, kwam ik als een dief
En zou ik de binnenplaats betreden zonder de muren te beschadigen.