Seks

 

Expliciete verwijzingen naar seks komen niet vaak voor. Volgens Biarnay worden izran over seks alleen gezongen onder meisjes of onder jongens, niet in een gemengd gezelschap. Volgens Terri Brint Joseph zingt een vrouw deze ook voor haar man.
Impliciete verwijzingen naar seks komen vaker voor. Volgens Joseph en Joseph bevatten veel izran van beroepsmuzikanten seksuele toespelingen (zie het hoofdstuk Imdyazen). Ze zien ook veel seksuele toespelingen in de izran die ongehuwde meisjes zongen tijdens de bruiloftsfeesten in de jaren zeventig. Een aantal izran waarin dit het geval zou zijn, heb ik elders op deze site geplaatst. De meeste herhaal ik hier niet.

 

17. Biarnay 1917, p. 336. Temsamane.

Man-aia ẓi tffaḥ di tdmarin-inu?
Arɛd-aum!
A ibriɣ chauxt-nwugm
Aqqait s-uddai ubias-inu!

Wat zijn die appels op mijn borst?
Kom!
O jongens, het object van jullie begeerte
Bevindt zich onder mijn middel!

Biarnay:
Dit lied wordt alleen gezongen onder jonge meisjes.

 

42. Biarnay 1917, p. 369. Ibuquyyen.

Mis-as-t-nniɣ, a cix-inu?

Sausi! Taskurt diha iarsin.
Iḥauq-d xas rbaz rmiskin, tarsa jar tfaḍisin.
Innas: “Asggaɣ tixmisin tini-imunsin!”
Middn tdǧand tibriɣin timuqiusin.
Ncnin ndǧa tibriɣin timḥusin,
Ticint s-udi amknau tifunasin.
Tɣnunusnt x-inifas amknau tifi ḍḍusin,
Nṭuent tifargan amxnau tiɣirasin!

 

Wat zal ik haar zeggen, o mijn sjeik?

Stilletjes aan! De patrijs daarginds is neergestreken.
De arme valk stoof erop af, maar ze dook in het mastiekbosje.
Hij zei: “Ik ga haar kut tatoeëren!”
De anderen kiezen degelijke vrouwen.
Wij, wij gaan voor de ordinaire,
Die zich staand laten nemen als koeien.
Ze wentelen zich door het as als kuikens
En springen over hagen als wilde geiten!

Biarnay:
Dit lied wordt gezongen onder jongens of mannen, niet op gemengde feesten.

 

244. Terri Brint Joseph 1980, p.431. Ook opgenomen in Jospeh&Joseph 1987, p.109. Ait Waryaghar of Ibuqquyen.

Wala, mathak-e-nir menrarer thuggwazen:
Ebash-ino thetfah, mazwa thatubsen.

Bij God, ik zweer dat ik niet alles zal verklappen wat ik verberg onder mijn kleed:
Borsten hard en rond als appels en daaronder een schaal.

Terri Brint Jospeh:
Dit gedicht zingt een vrouw alleen voor haar man.

 

243. Terri Brint Joseph 1980, p.431. Ait Waryaghar of Ibuqquyen.

Arge we-u-fen takamun a tereyuk.
Ager wuht unbtu atere fat-e-nuk.

God, als U hem kunt vinden, stuur me dan een ontbijt van zijn kussen.
Als de bloemen bloeien, is de dorst verzengend.

Terri Brint Joseph:
Dit gedicht zingt een vrouw alleen voor haar man.

 

108. Renisio 1932, p.204. Ait Iznassen

Lemḥibbet en Mama am timessi dug lum:
Sbarra dedduxxan ɣer daxel daremrum.

De liefde van Mama is als het vuur in stro:
Vanbuiten rook, maar vanbinnen een gloeiend vuur.

 

127. Renisio 1932, p.206. Ait Iznassen.

A lalla tassekkurt, am tenɛacer beiḍa,
Iuxticem Mummuḥ, yeğa rric enem ibaṭṭa.
Ieča tadmart enem iyrar aked Ɛayca.

O vrouwe patrijs, leghen op twaalf eieren,
Moumouh sloeg je en liet je veren in het rond vliegen.
Hij at je borst op en is toen Aicha gaan stangen.

 

213. Hart 1976, p.479. Ait Waryaghar. Ook opgenomen in Joseph&Joseph 1987, p.94.

Abiddaɣ gi-dawart, innai no poder.
Porque no poder, entonces no saber.

Hij kwam aan de deur en zei me het niet te kunnen.
Als hij het niet kan, dan weet hij niet hoe het moet.

Hart, Joseph&Joseph:
Dit is de enige izri waar Hart een inhoudelijk commentaar op geeft.  Volgens Hart is het duidelijk een spotgedicht op een verlegen en onbekwame minnaar, deels in het Rif-Spaans (no = niet,  poder =  kunnen, porque   = (om)dat,  entonces = dus, saber = weten.) Joseph en Joseph stellen dat dawart (deur, drempel) in deze context ook kan verwijzen naar seksuele penetratie.

 

249.Joseph&Joseph 1987, p.97. Ait Waryaghar of Ibuquyyen.

A-bida ge-dawart ene-ad akan
Ene-ad i-ya kun dar nid-jiz u-merekan

Ik kom te voet bij je aan de deur. Je vraagt wat ik wil.
Heb je niet gezegd dat ik zoeter ben dan geurige amandelen?

Joseph&Joseph:
De jongen heeft de zangeres eerst gevleid, maar staat haar ongeïnteresseerd te woord als ze bij hem op bezoek komt. Wat wil hij nu? Net als bij izri 213 stellen Joseph&Joseph dat het woord dawart (drempel, deur) seksuele penetratie suggereert. In deze izri vind ik dit niet waarschijnlijk.

 

247. Joseph&Jospeh p.96. Ait Waryaghar of Ibuqquyen.

Memsah memsah l-hare mensakum yuh wedah
Nicnen deskren nused ansarah.

Goede avond, goede avond aan allen hier.
Wij zijn de patrijzen die zijn gekomen van ver.

Joseph&Joseph:

De bruid komt niet uit de eigen dcar en de bruidsmeisjes (diwzirin) van de bruid voelen zich heel wat meer dan de entourage van de bruidegom. Ze wensen het publiek goede avond in het Arabisch (mensah l-hare) en noemen zich patrijzen, daarmee verwijzend naar hun prachtige kleding. Het lied zou ook een verkapt dreigement zijn: de bruid heeft invloedrijke vriendinnen, die zullen ingrijpen als ze slecht behandeld wordt.

[Joseph&Joseph zien graag verwijzingen naar seks, maar hier hebben ze toch echt een kans voor open doel gemist. Vrouwen noemen zichzelf vrijwel nooit patrijzen (deskren; volgens Biarnay is het tiskrin, enkelvoud taskurt.). De metafoor ‘patrijs’ is echt iets voor mannenpoëzie, waarin de man een valk is. De vrouwen presenteren zich dus als begeerlijk, gemakkelijk in staat om met hun charme en beschaving de vriendjes af te pakken van de boerenmeiden in het dorp.]

 

242. Terri Brint Joseph 1980, p.431. Ait Waryaghar of Ibuqquyen. Ook opgenomen in Joseph&Joseph 1987, p.105.

At-sarc temese hukahmum uwahnu.
Atadusun waman, atasu lef-inu atesu.

Ik zal een kaars neerlaten in de mond van de put.
Als het water opwelt, zal mijn liefje drinken.

Terri Brint Joseph:
De kaars impliceert dat het nacht is en dat het om een afspraakje bij de waterput gaat. Volgens Terri Brint Joseph zeggen “vele Berbers” dat de metaforen seksueel zijn: de bron of put als beeld voor de vagina, de kaars voor de penis, de vlam voor de seksuele passie en drinken voor seks. Joseph&Joseph werken in de latere publicatie ook een andere interpretatie uit: dat het water in de put opwelt alsof het een fontein is, zien ze als een bovennatuurlijke gebeurtenis. De vriend is zoveel waard dat alleen een omkering van de werkelijkheid hem recht kan doen.

[Wat het bovennatuurlijke betreft: je kunt ook nog denken dat de put, met stilstaand water, wordt getransformeerd tot bron, met levend water. En dat het opwellende water de kaars blust. Dat er een kaars in het spel is, hoeft overigens niet te betekenen dat het nacht is. Je kunt ook een kaars neerlaten om te kijken of er geen dooie ratten in de put drijven.]

 Bespreking: Denken Riffijnen permanent aan seks?

Volgens Joseph&Joseph staan de izran van de imdyazen (beroepsmuzikanten, zie elders op deze site) stijf van de seksuele toespelingen. Waarschijnlijk hebben ze gelijk met hun interpretatie. De optredens van de imdyazen hadden een erotische lading, ook al omdat er werd gezongen door jonge travestieten. Althans, dat zegt Hart en Joseph&Joseph zeggen hem na.
De seksuele metaforen in de negen izran van de imdyazen verwijzen drie keer naar samen eten of thee drinken (seksuele gemeenschap), één keer naar de drempel (penetratie) en één keer naar munt (vagina).
Deze woorden komen ook voor in vijf izran uit Joseph&Joseph, die ongetrouwde vrouwen zongen in de jaren zeventig. Daarnaast komt de bron of waterput in vier izran voor (vagina). De mannen zijn karig bedeeld, met één keer kaars, één keer sigaret en één keer touw.
Bij alle negen izran waarin deze woorden voorkomen, vermelden Joseph&Joseph dat het tussen de regels door wel eens over seks zou kunnen gaan. Soms zal de dichteres dit er inderdaad ingelegd hebben, maar theedrinken en ergens op bezoek gaan, zijn ook alledaagse sociale activiteiten. En de bron is een ontmoetingsplaats, met een erotische lading, maar je hoeft niet gelijk aan neuken te gaan denken.
In de laatste izri van deze pagina (242) liggen de seksuele toespelingen er dik bovenop. Maar voor een aantal andere izran vind ik een seksuele interpretatie vergezocht. (Zie 249 (hierboven), 219, 229, 230 en 255 (zie index) en 205 (nog niet geplaatst)).