Imdyazen

 

De mannelijke gasten en familieleden zongen niet tijdens de bruiloftsfeesten halverwege de vorige eeuw. Waarschijnlijk líeten ze ook niet meer voor zich zingen, zoals in de eerste tientallen jaren van de twintigste eeuw nog gebruikelijk was. De mannelijke stem klonk alleen via de imdyazen, professionele musici, die een vast repertoire hadden. De zangers waren vaak jonge travestieten, die volgens David Hart ook andere dingen deden dan zingen om aan de kost te komen. Volgens Joseph en Joseph bevatten de izran van de imdyazen vaak seksuele toespelingen. Alle izran hierna zijn verzameld door Hart, halverwege de jaren vijftig; het meeste commentaar komt van Joseph en Joseph.

Hart vermoedt dat de imdyazen die bij Ait Waryaghar zongen, afkomstig waren van de Beni Touzine. Zijn argument is dat ze het woord dahanjirt gebruiken voor ‘meisje’, terwijl de Ait Waryaghar het woord tafruxt gebruiken.

 

223. Hart 1976, p.480. Ook opgenomen in Joseph&Joseph 1987, p.107. Imdyazen (Beni Touzine?).

Dahanjirt tamzzyand ay azikkur n-udir,
Antim εaca si-dğirt, εatimsa s-uzir.

Jong meisje als een tros druiven aan een wijnstok,
Laten we ’s avonds samen eten en overdag elk naar ons werk.

Joseph&Joseph:
De wijnstok verwijst ook naar de qubbt, de druiventwijgen waaraan de tasebnat (sjaal) is bevestigd, die voor het hoofd van de bruid hangt tijdens de processie naar het huis van de bruidegom. Het ‘samen eten’ in de tweede regel verwijst naar seksuele gemeenschap.

 

226. Hart 1976, p.480. Ook opgenomen in Joseph&Joseph 1987, p.107. Imdyazen (Beni Touzine?).

Tumubil tazzugwaxt, ahannas sinyayi.
A dibhirt ni-naεnaε i xatt sd-adayi.

O rode bus, laat me instappen.
Ik stap uit bij de munttuin.

Joseph&Joseph:
De tuin is een plek voor een erotische ontmoeting. Volgens Joseph en Joseph is de munttuin zelfs een beeld voor de vagina, maar dat lijkt me nogal vergezocht.

 

227. Hart, p.480. Ook opgenomen in Joseph&Joseph 1987, p.108. Imdyazen. Beni Touzine?

Dahanjirt tamzzyand gi dawart n-barra,
Qamad ijj ubarrad azdad ansu marra.

Jong meisje bij de buitenpoort,
Zet een pot thee en we drinken hem samen.

Joseph&Joseph:
De dawart (deur of drempel) speelt een belangrijke rol tijdens de huwelijksceremonie: de bruid wordt door haar broer over de drempel van het ouderlijk huis van de bruidegom getild. Volgens Joseph en Joseph is het ook een  beeld voor de ingang van de vagina.

 

224. Hart 1976, p.480. Ook opgenomen in Joseph&Joseph 1987, p.108.  Imdyazen (Beni Touzine?).

Abarrad w-atay assasuxt itsimmid.
Dahanjirt tamzzyand tijidda gi-simmid.

Een pot thee is klaargezet, alleen om koud te worden.
Een jong meisje heeft me in de kou laten staan.

Joseph&Joseph:
Het meisje heeft er duidelijk geen zin in.

 

220. Hart 1976, p.480. Ook opgenomen in Joseph&Joseph 1987, p.108. Imdyazen (Beni Touzine?).

Afunara ni-c-carq suwar udaɣs isirman.
Nic taεyar akid-im, cim dinni ti-yimmam!

Een sjaal uit het oosten met een vissenpatroon.
Ik maak maar een grapje en jij gaat het je moeder vertellen!

Joseph&Joseph:
Het oosten staat voor Algerije. De zanger laat weten dat het meisje zijn geschenk niet te serieus moet nemen.

 

221. Hart 1976, p.480. Imdyazen (Beni Touzine?).

Sariɣ a n-Nadur, iqqim ibil-Ɛabbas.
Ac-xabar Yamna? A Xadduj ma la bas.

Ik ging naar Nador, maar kwam niet tot in Sidi bil-Abbas.
Hoe gaat het met Yamna? Want met Khadduj gaat het prima.

Hart:
Sidi bil-Abbas ligt in Algerije. Hart geeft verder geen toelichting. [Is de zanger een vorig vriendinnetje aan het pesten?]

 

222. Hart 1976, p.480. Imdyazen.

Dahanjirt tamzzyand gi dir n-ar-rimman,
Wa mi wa nimsigir mirɣani iriyan?

Jong meisje in de schaduw van de granaatappelboom,
Hoe komen we bij elkaar en hoe zullen wij ons leven leiden?

 

225. Hart 1976, p.480. Imdyazen (Beni Touzine?).

Izrig ayigarru innai ma tkiyafen.
R-kif ur tkiyyifen r-εamar ma tmilliɣen.

Ze draaiden een sigaret voor mij en zeiden ‘neem een hijs’.
Maar ik rook niet met mensen die misbruik van me maken.

Hart:
Hart geeft geen toelichting. Rkif  lijkt te verwijzen naar kif, maar het is het algemene woord voor rookwaar in het Tarifit. 

 

228. Hart 1976, p.480. Imdyazen (Beni Touzine?).

Adxatind n-nuqqart, atin yukta w-amzir.
Antama εsha si-dğirt, a nitta nsibda s-uzir.

Ringen van zilver, gemaakt door de hoefsmid.
We komen ’s nachts bij elkaar en vertrekken overdag.

[Hart geeft geen toelichting. De izri lijkt te gaan over een buitenechtelijke relatie. De zilveren ringen verwijzen misschien naar deze relatie, maar ze zijn gemaakt door een hoefsmid en geven zo ook aan dat het niet om een officiële relatie gaat. De ringen kunnen natuurlijk ook verwijzen naar hoefijzers en geven dan aan dat een van beiden van ver moet komen.]