Dhar Ubarran is de naam van een berg in het land van de Temsaman; Dhar Ubarran is de naam van de slag om die berg tussen Riffijnse strijders en een Spaanse legereenheid; Dhar Ubarran is de naam van het epos over die slag om die berg.
De herovering van Dhar Ubarran, op 1 juni 1921, is de start van de Riffijnse strijd voor onafhankelijkheid. Onder leiding van Abdelkrim El Khattabi behaalden de Riffijnen jarenlang grote overwinningen, maar in 1926 was de centrale Rif kapot gebombardeerd, vergiftigd en uitgemoord door de gecombineerde Spaans-Franse legers.
Het epos is een tekst van 20 à 29 regels waarvan vele versies bestaan. De basistekst wordt soms doorsneden of uitgebreid met andere verzen. Er zou ook een lange versie bestaan van meer dan 160 regels, maar die beschouw ik als een compilatie van een reeks losse izran over de oorlog, die aan de basistekst is toegevoegd.
Ik ga uit van de tekst zoals die is gepubliceerd en becommentarieerd door de Marokkaanse taalkundige Mohammed Serhoual, maar betrek er ook andere versies en commentaren bij, die opgenomen zijn in de literatuurlijst.
1. Van strijd naar rouw, van rouw naar strijd (hoofdartikel)
2. De meisjes met de draden
3. Collaboratie en spionage
4. Wie is de auteur?
5. Nationaal epos?
6. Nog enkele kwesties: Namen noemen! Of niet?; De strijdlust van de Temsaman; Verboden te zingen en te dansen.
7. Oude inspiratiebronnen van het epos
8. Literatuur
9. Acht versies van Dhar Ubarran in het Riffijns en met vertaling.
(geplaatst 13-7-2020, herziene versie (met name 4 en 7): 6-1-2021)
Print-vriendelijke versie en PDF-download
